شیرکشویی یا دروازه ای(Gate Valve)
این شیر با حرکت خطی برای شروع یا قطع جریان سیال مورد استفاده قرار می گیرد. نام دروازه (Gate) از قرار گرفتن مجرابند در مقابل سیال مشتق گردیده است. این شیرها جهت رساندن افت فشار به پایینترین سطح مورد استفاده قرار میگیرند و قابلیت تنظیم جریان را ندارند.
Hand wheel در حقیقت دسته فلکه شیر است که بوسیله یک مهره به ساقه شیر وصل گردیده و حرکت آن در راستای عمودی محدود شده و چرخش آن باعث بالا آمدن و یا پائین رفتن ساقه و در نتیجه عضو مسدود کننده شیر بر روی نشیمنگاه می نشیند. قسمت آب بندی نیز مانع خروج سیال از کنارهای ساقه شده و شامل packing ها، gland وgland flange می باشد و قسمتی که packingها درون آن قرار می گیرد stuffing box گفته میشود. قسمتی از شیر که در بالای بدنه قرار گرفته و به بدنه اتصال یافته سرپوش فلزی نامیده می شود. عضو مسدود کننده شیر های دروازه ای می تواند به صورت تخت ، گوه ای شکل ، مجرای مدور یا چاقویی باشد . در نوع صفحه موازی ، عضو مسدود کننده صفحه تخت با ضخمت یکسان می باشد، در حالیکه این قسمت در نوع دوم گوه ای شکل بوده و بازکردن شیر در این نوع راحت تر از حالت parallel می باشد. در ضمن مقدار تنش وارده به صفحه در حالت گوه ای کمتر است اما به علت اینکه هنگام باز بودن شیر، جریان به قسمت بالا نیز راه می یابد ، افت فشار آن بیشتر در این حالت بیشتر است و جریان مغشوش تر می شود. در نوع سوم gate صفحه ای با مقطع مستطیلی است که حفره ای دایره ای شکل به اندازه مجرای ورودی شیر بر سطح آن ایجاد شده است. در نوع چاقویی، عضو مسدود کننده دارای لبه های تیز است تا چنانچه ذراتی که در نشیمنگاه قرار گرفته باشد، آنها را قطع کند و آببندی بهتر صورت گیرد. با توجه به سادگی ساختمان این شیر تعویض و تعمیر قطعات آن راحت تر و کم هزینه تر از بقیه شیرهاست.
شیر های کشویی بر اساس استاندارد API 600 یا BS1414 طراحی و ساخته میشوند و استاندارد FACE TO FACE آنها بر اساس ANSI B16.10 و END FLANGE آنها بر اساس MS SP44 و در صورت درخواست بر روی اجزاء شیر استاندارد NACE MR0175 جهت گاز ترش نیز اعمال می گردد.
موارد کاربرد Gate Valve :
این شیرها بیشتر در مکان هایی به کار می روند که بخواهند جریان سیال را به طور کامل بسته یا باز نمایند. از خواص این شیر می توان به کم بودن افت فشار در طول آن اشاره نمود. به همین علت در سر راه لوله های با طول زیاد از این شیرها استفاده میشود.
یک Gate Valve برای محدوده وسیعی از سیالات می تواند مورد استفاده قرار گیرد و در زمان بسته شدن آب بندی خوبی دارد.
مهم ترین موارد استفاده از این شیرها در مایعات ویسکوز(چسبنده) همانند گریس های سبک، روغنهای سنگین و سایر سیالات غیر قابل اشتعال می باشد.
مجرابند این شیر موقعی که بطور کامل باز میشود، از مسیر عبور جریان حذف میشود. این خاصیت سبب از بین رفتن هرگونه مقاومتی در شیر هنگامی که باز است میگردد. وقتی که شیر کاملاً بسته شد یک حلقه مجرابند را آب بندی میکند . با قرارگیری مجرابند درداخل حلقه آب بندی، نشتی به مقدار زیادی کاهش می یابد و حتی امکان دارد مقدار نشتی به صفر نیز نزدیک شود.
انواع گیت ولو :
نوع اول که به نام موازی معروف است بر اساس اسـتفاده از یک مجرابند تخت دروازه ای که در بین دو نشیـمنگاه موازی قرار گرفته تشـکیل گردیده است. این شیرها همچنین دارای یک لبه تیزی در قسـمت پایین خود می باشـند که این لبه تیز برای برش واز بین بردن ذرات جامد ورودی به شیر می باشد.
مزیت مهم این شیرها این است که علاوه بر بکار رفـتن برایValve Seat های نامتـقارن، می توانند برای Valve Seat های زاویه ای نیز بکار روند.
(Wedge Gate) نوع دیگر از این شیرها بنام Wedge Gate میباشد.
دراین نوع از شیرها از دو نشیمنگاه مورب ویک مجرابند مورب استفاده می گردد
همان طور که می دانیم ساقه کشو را بالا و پایین می برد و به این ترتیب مقدار باز و بسته کردن شـیر را کنترل می کند . فراموش نکنیم که در Gate Valve جهت حرکـت سیـال کامـلاً مستـقیم بوده و در صـورتی که شیر کاملاً باز باشد Gate از مسـیر جریان خارج شده و افت فشار به حداقل می رسد همچنین تلاطم جریان بسیار کم است.
در حالت باز شدن شیر ، مسیر جریان در یک وضعیت غیر خطی رشد کرده که متناسب با مقدار درصد بازشدن شیر می باشد. این به این معنی است که نسبت جریان با حرکت محور شیر بطور یکسان تغییر نمی کند و بیشتر تغییر جریان به وجود می آورد و همین عامل سبب فرسایش مجرابند و نشیمنگاه آن شده و ایجاد نشتی می نماید، به همین علت این شیر جهت تنظیم جریان مورد استفاده قرار نمی گیرد.